Mentale veerkracht of de chimpansee in ons aan het roer?
Deze vraag kwam ik vorige week tegen bij een interessante workshop van Elke Geraerts op de jaarlijkse studiedag van de VESB (de Belgische vereniging van stress- en burn-out coaches waar ik lid van ben). Haar stellingname is dat mentale veerkracht ontstaat als wij minder toegeven aan ons ‘dierlijk brein’ (het limbisch systeem, waar ook ons stressrespons aangestuurd wordt). Dat zette mij aan het denken.
De chimpansee zegt 'ja'!
In deze tijd worden wij overspoeld met prikkels en vragen. Wij willen graag aardig gevonden worden, de held zijn, voldoen aan verwachtingen en ga zo maar door. Het brein van de chimpansee zegt altijd en onmiddellijk ‘ja’ en voor je het weet heb je alweer iets toegezegd. En het gekke is: we zeggen ook nog eens ‘ja’ tegen de verplichtingen die we onszelf opleggen, ‘omdat het moet’. Daardoor komen we al snel in de problemen. We creëren een situatie waarbij je voor je gevoel nooit kunt verslappen, waar je nooit ‘uit’ mag staan. Zie al dat werk, al die uitdagingen maar eens in een dag van slechts 24 uur te proppen… En hoe meer verplichtingen, hoe minder er uit je handen komt. Datzelfde dierlijke brein zorgt namelijk voor een krachtige stressreactie.
Als je eenmaal in de mallemolen zit van chronische stress, dan gaat het van kwaad tot erger. Een verstandige afweging en planning lukken niet meer. De paniek slaat toe. Hoe krijg ik het allemaal voor elkaar? Kan ik dit wel? Die stress maakt dat ons hele systeem in ‘vechten-of vluchten’ komt te staan. Even rustig de zaak overdenken en het geheel overzien horen hier niet bij.
De mens zegt 'ja' ... of 'nee'
Ons ‘menselijk brein’ (zoogdieren hebben dit ook maar dan kleiner) is in staat om rationele afwegingen te maken. Wil ik dit echt? En zo ja, hoe doe ik dit dan op een goede manier? Een bewust gekozen ‘ja’ krijgt een hele andere lading. Het is iets wat je wilt en waar je nu op een rustige manier (lees: NIET in een oververhitte stressmodus) mee aan de slag kan gaan. En als je het helemaal goed wil doen, dan maak je die rationele afweging in overeenstemming met jouw gevoel, met wat jij belangrijk vindt.
Ja, dat klinkt simpel, maar hoe doe ik dat?
Hier zouden we een mooi coachtraject mee kunnen vullen, het is de moeite waard! Voor nu alvast een paar praktische tips die ik je wil meegeven:
- Krijg je een vraag voor een nieuwe verplichting, stel je reactie kort uit. (‘Ik denk er even over na en kom er … op terug’). Zo kun je bewust beslissen of je dit wilt/kunt doen. Gaat het om een dringende vraag van je baas (nee is geen optie) en wordt het teveel, overleg dan welke andere verplichting je naar achteren kunt schuiven.
- Zorg voor rustmomenten in je dag. Bedenk dat rust zeer belangrijk is voor je brein. Het is nodig om te kunnen verwerken en ordenen. (Vandaar dat een ‘eureka-moment’ vaak komt tijdens een wandeling, onder de douche, ’s ochtends bij het wakker worden etc). RUST IS DUS GEEN TIJDSVERPILLING MAAR GOUDEN TIJD. In rust ontstaat creativiteit en krijgt dat gevoel ook meer kans om naar voren te komen. Hoe lang je rustmomenten moeten duren en hoe vaak je deze neemt, hangt af van jouw situatie.
Ps. Rust is wat anders dan uitstelgedrag. Maar dat is iets voor een volgende blog. - Zorg voor focus. Dus pak één klus tegelijk op en zet de andere bewust opzij. Alle stoorzenders even uit (ja ook je mail en mobiele telefoon op een laag pitje). Het is makkelijker als je hier je eigen ritueel voor vindt. Gefocust werk je beter, maak je veel minder fouten, voel je je beter, en het kost echt veel minder energie.
Op naar mentale veerkracht!