Als consultant in Silicon Valley was het nooit genoeg: heel veel uren werken, bellen en mailen tot in de kleine uurtjes en weinig concreet bewijs van het succes van zijn inspanningen. In 2008 liep hij er op stuk en gooide noodgedwongen het roer om. Pas toen hij de teugels liet vieren en zijn werktijd beperkte tot vier uur per dag, voelde hij zich beter, werd productiever en creatiever dan ooit. Mijn pleidooi voor ‘rust in uitvoering’ sluit aan op de wijze lessen van deze Amerikaanse historicus en futuroloog Alex Pang. In 2018 verscheen zijn boek ‘Rust in uitvoering’ en een mooi artikel in het NRC. Rust – en dan vooral bewuste, actieve rust – is bijzonder goed voor het creatieve brein, merkte hij. Hij spiegelde zijn eigen ervaringen aan die van grote voorbeelden als Charles Darwin, Winston Churchill en Marie Curie en ook neurowetenschappelijke studies bevestigden het. Met actieve rust bedoelt Pang dat je je helemaal even op iets anders focust: sporten, wandelen, muziek maken, schilderen, aandacht voor je vrienden en familie, en voldoende tijd voor slapen en ‘niets-momenten’. Bij rust geen beeldscherm of sociale media, dat lijkt te veel op de druk van het werk voor ons brein.

De titel ‘rust in uitvoering’ speelt met de bekende uitdrukking ‘werk in uitvoering’. Pang verwoordt in zijn boek dat tijdens het rusten je brein in feite gewoon door blijft broeden op problemen. Dus zonder dat je er op gefocust bent. Juist in dit loslaten ontstaan vaak van die AHA-momenten; ineens weet je hoe verder te gaan.

Zeg nu zelf, ideaal toch! Wij allemaal een werkdag van vier uur en de rest van de tijd andere leuke en ontspannende dingen doen. Als je eigen baas bent, zou dat nog misschien wel kunnen. Maar wat moeten al die mensen nu, die niet de mogelijkheid hebben om zich te beperken tot deze vier uur per dag? Een standaard werkdag in Nederland is nog steeds acht uur en in sommige beroepen wordt dit zelfs ruim overschreden. Daarbij: de stress die mensen tot een burn-out drijft, komt niet alleen door het aantal gewerkte uren, maar juist door die veel te hoge druk op het brein in die uren (alles moet tegelijk, krijg ik het wel op tijd af, doe ik wel goed genoeg, etc). Het menselijke lichaam is daar niet op gemaakt. Dat wordt ook haarfijn uitgelegd door hoogleraar psychiatrie Witte Hoogendijk en journaliste Wilma de Rek in hun nieuwe boek ‘Van big bang tot burn-out’, zie het item van Nieuwsuur.

De les ‘rust is creativiteit’ blijft staan, de gouden tip van Pang. Dan is de enige mogelijkheid om rust in te bouwen tijdens de werktijd. Bewust loslaten. We weten het allang wat goed is, maar het nu nog doen… Doe eens de volgende